बघता बघता दिवाळी आली. घरातील प्रत्येकाच्या मनात मांगल्याचा नंदादीप तेवत ठेवणारी, प्रत्येक घर आणि प्रत्येक घरातलं प्रत्येक झाड आनंदाने नाचायला लावणारी दिवाळी, वर्षभरात किती अडचणी, खडतर प्रसंग आले तरीही दिवाळीच्या चार दिवसात पुन्हा नव्याने जगण्याची उमेद निर्माण करणारी दिवाळी.

_दिपोत्सव आनंदाचा_
_हर्षाचा रंग उल्हासाचा_
_आनंदाने अन प्रेमभराने_
_माणूस पण जपण्याचा_
बघता बघता दिवाळी आली. घरातील प्रत्येकाच्या मनात मांगल्याचा नंदादीप तेवत ठेवणारी, प्रत्येक घर आणि प्रत्येक घरातलं प्रत्येक झाड आनंदाने नाचायला लावणारी दिवाळी, वर्षभरात किती अडचणी, खडतर प्रसंग आले तरीही दिवाळीच्या चार दिवसात पुन्हा नव्याने जगण्याची उमेद निर्माण करणारी दिवाळी.  अगदी ज्याच्या त्याच्या परीने ज्याला त्याला त्याचा हवा तो आनंद मिळवून देणारी आणि आपल्या आगमनाने सारे घर आनंदात न्हाऊन टाकणारी अशी ही दिवाळी. अगदी आगमनाच्या आधीपासूनच घराघरात चैतन्याचे वातावरण निर्माण करणारी, घर लहान-थोर, अबाल-वृद्ध, श्रीमंत-गरीब अशा प्रत्येकाच्या चेहऱ्यावर हसू फुलवणारा आणि आपल्या रोषणाईने प्रत्येकालाच उजळून टाकणारा हा सण म्हणून सणांचा राजा म्हणून ओळखला जातो.
चार दिवसांच्या या सणात प्रत्येकालाच वर्षभर पुरेल इतकं नवचैतन्य, सामर्थ्य, ऊर्जा देण्याची ताकद आहे. गरीब-श्रीमंत प्रत्येकजण आपापल्या ऐपतीप्रमाणे हा सण साजरा करतोच. पणत्यांचा लखलखाट, खमंग पदार्थाचा घमघमणारा वास, पहाटे पहाटे गारठ्यातही उटणे लावून केली जाणारी मोती साबणाने अंघोळ, दारापुढची रांगोळी, अंगावरच्या नवीन कपड्यांचा तो सुगंध, हातात उदबत्ती धरून लागूनच फटाका लावण्यासाठी बालचमुंची चाललेली धडपड, रात्रीच्यावेळी चमचम करत उडणारा फटाक्याचा पाऊस, गोल फिरणारे भुईचक्र आणि काहीच वाजवता येत नाही म्हणून हातात बंदूक आणि टिकल्यांचे रीळ घेऊन फाट- फाट असा तोंडाने आवाज करून इकडून तिकडे फिरणारी चिल्लीपिल्ली. किल्ल्याभोवती गराडा घालून बसलेले छोटेच पण भावी तरुण मंडळाचे कार्यकर्ते. आज आमच्या करंज्या झाल्या, आता उद्या तुमच्या करूया ? काकू, अहो अनारसे नीट आले ना की फिसकटले मागच्या वर्षी सारखे ? अहो, काळे वहिनी, रव्याच्या लाडवाचा पाक अगदी छान साधला हो यावर्षी.  अशा खुमासदार गप्पात रमलेलं महिला मंडळ.
साड्यांचं तर काही विचारूच नका. कुणी कितीची घेतली इथपासून जी सुरुवात होते ती डायरेक्ट प्रत्येकीला पुढच्या दिवाळीत नेऊन ठेवते. मी पुढच्या वर्षी पाडव्याला यांच्याकडून असलीच घेणार, असं म्हणून पुढच्या दिवाळीचे स्वप्न बघत आमच्या महिला मंडळाची इतिश्री होते.
प्रत्येकालाच दिवाळी काही न काही देऊन जाते. प्रत्येकाची ओंजळ भरेल इतकं जरी देता आलं नाही, तरी एखादं फूल का होईना प्रत्येकाच्या ओंजळीत टाकतेच. दिवाळी येते ती खरंच चैतन्याचा सुंदर लेण लेऊन येते. प्रत्येकाच्या चेहऱ्यावर हसू फुलून जाते. आनंद पेरण्यासाठी येते आणि आनंद रुजवूनच जाते. येते किती दिवसांसाठी? फक्त चार दिवसांसाठी. पण तरीही या चार दिवसात प्रत्येकाच्या मनात चारशे हत्तींची ऊर्जा पेरून आनंद वाटून आणि आनंदाचा ठेवा देऊन जाते. प्रत्येकाच्या मनात आशेचा दीप प्रज्वलित करून जाते. कित्येकांच्या आयुष्यातलं त्यांचं हरवलेले आनंद पुन्हा मिळवून देण्याची आणि त्याच जिद्दीने पुन्हा मिळवून देण्याची उभे राहण्याची ताकद देऊन जाते. मांगल्याचा दीप लावणारी ही दिवाळी म्हणूनच दिपोत्सव ठरते. मनामनात आशा फुलवणारा, निराशा झटकून अशी चौफेर उधळण करणारा असा हा दीपोत्सव, आनंदाचा दीपोत्सव.
कशासाठी बरं येत असेल हा दीपोत्सव? कधी विचार केलात? असुरांचा नाश करण्यासाठी दैवी शक्तीला जन्म द्यावा घ्यावा लागतो. अनितीचा नाश करण्यासाठी नीतीच्या मार्गानेच प्रयत्न करावे लागतात. त्याचप्रमाणे वर्षभर प्रत्येकालाच कायमच सुख, आनंद मिळाला असेलच असं नाही. दुःख, वेदना, क्लेश, मनस्ताप, निराशा असे प्रसंग प्रत्येकाच्या आयुष्यात कमीजास्त फरकाने आलेले असतात. त्या सगळ्यांचा मनावर झालेला ताण, मनावर दाटून आलेले मळभ दूर करून पुन्हा आनंदाची, प्रकाशाची वाट दाखवण्यासाठी हा दीपोत्सव येतो.
 _जो गया, सो गया_
_बहुत कुछ करना हैl_
_रुकना नही, तू थकना नही_
_तुम्हें तुम्हारी तकदीर सवारनी है l_
असं म्हणत स्वतःच स्वतःला आत्म प्रेरणा देण्यासाठीच हा दीपोत्सव येतो. आपल्या प्रकाशवाटांनी आपलं आणि इतरांचाही जग नव अजून टाकू, हे सांगण्यासाठी हा दीपोत्सव येतो. आयुष्य अजून खूप बाकी आहे. अजून खूप बघायचयं, अजून खूप लढायचयं. भविष्यातील त्या लढाईसाठी सामर्थ्य पुरवण्यासाठी हा दीपोत्सव येतो.
येतो किती दिवसांसाठी? अवघ्या चार दिवसांसाठी. पण पुढच्या 365 दिवसांच्या जगण्याची ऊर्मी मनात जागवून जातो. मला माझ्यासाठी नाही, तर माझ्यासाठी जे जगतात त्यांच्यासाठी नव्याने जगायचं हे सांगून जातो. माझ्यापेक्षाही भयानक अंधारात जगणारे कितीतरी जीव माझ्या आजूबाजूला आहेत. त्यांच्यासाठी मला दिवा व्हायचंय हे समजावण्यासाठी दीपोत्सव येतो. यावर्षी नसेल यश मिळालं. पण पुढच्या वर्षी जोमाने तयारी कर. यश नक्कीच तुझंच असेल हे सांगण्यासाठी हा दीपोत्सव येतो.
मनाची पुन्हा नव्याने बांधणी करण्यासाठी दीपोत्सव येतो. तुमच्यातील अचेतन चेतना जागृत करण्यासाठी येतो. आनंदाचा एक दीप तुमच्या मनात प्रज्वलित करून त्यातूनच लक्ष दिव्याची दीपमाळ तुझी तुलाच बनवायचे आहे, हे सांगण्यासाठी जणू हा दीपोत्सव येतो आणि मनामनात आनंदाचा पेरा करून जातो.
म्हणूनच तर झटकून टाकूया ती निराशा. काळ्याकुट्ट अंधाऱ्या जगातील वेदनादायी वास्तव आणि सत्याच्या प्रकाशात छान न्हाऊन निघूया. आनंदाचा एक दीप हातात घेऊन आपल्यासारखे असंख्य दीप प्रज्वलित करूया आणि साजरा करूया दीपोत्सव... आनंदाचा. माझ्यासाठी कोणी दिवा म्हणून का यावं? मी का कुणीतरी माझ्या आयुष्यात आनंदाचा दीप घेऊन येण्याची वाट बघायची ? माझं मलाच आता दीप बनायचंय आणि आनंदाचा दिवस बनवून इतरांच्या आनंदाचा मूक साक्षीदार व्हायचं हा एक विचार तुमचं अख्खं आयुष्य बदलून टाकतो. म्हणूनच कुठून तरी प्रकाशवाट येईल याची वाट न बघता स्वतः प्रकाशाचा हलकासा कवडसा बनून शक्य तितक्या प्रकाशवाटा निर्माण करूया. या दिवाळीत दीपोत्सवाच्या साथीने माणुसकीचा उत्सवही साजरा करूया. आनंद देऊया, आनंद घेऊया. इतरांच्या आनंदाचे कारण बनूया. या आणि साजरा करूया
_दीपोत्सव आनंदाचा_
_प्रकाशाचे वाहक आम्ही_
_प्रकाशवाटा उजळण्या आलो_
_उजळीत आनंदाचे तरा_
_दीप मानवतेचा पेटवण्या आलो_
_दीप अंतरी अखंड तेवावा_
_ठेवा माणुसकीचा सदा जपावा_
_प्रकाशवाटा उजळून अवघा_
_दीपोत्सव आनंदाचा साजरा व्हावा_

संकलन- सौ. आराधना संतोष गुरव, वडूज.
शब्दांकन - प्रकाश राजेघाटगे.