कृषी तंत्रज्ञान : नवीन वर्षात कृषी क्षेत्रात होणार मोठे बदल, हे नवीन तंत्रज्ञान विकसीत केले जाणार

griculture News : 2024 हे वर्ष कृषी क्षेत्रासाठी उत्कृष्ट ठरले आहे, कारण वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत या क्षेत्राने 2.7 टक्के चांगली वाढ नोंदवली आहे. 2024 मध्ये चांगला पाऊस आणि पावसामुळे खरीप आणि रब्बी हंगामातील बंपर शेती 2025 मध्ये धान्य उत्पादनात नवीन विक्रम निर्माण करेल. नवीन वर्षात कृषी क्षेत्र तंत्रज्ञानाने सज्ज होईल, असे उद्योग क्षेत्रातील जाणकारांचे म्हणणे आहे. शेतीमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता आणि मशीन लर्निंगसह ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर वाढणार आहे.

मुंबई : 2024 हे वर्ष कृषी क्षेत्रासाठी उत्कृष्ट ठरले आहे, कारण वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत या क्षेत्राने 2.7 टक्के चांगली वाढ नोंदवली आहे. 2024 मध्ये चांगला पाऊस आणि पावसामुळे खरीप आणि रब्बी हंगामातील बंपर शेती 2025 मध्ये धान्य उत्पादनात नवीन विक्रम निर्माण करेल. नवीन वर्षात कृषी क्षेत्र तंत्रज्ञानाने सज्ज होईल, असे उद्योग क्षेत्रातील जाणकारांचे म्हणणे आहे. शेतीमध्ये कृत्रिम बुद्धिमत्ता आणि मशीन लर्निंगसह ड्रोन तंत्रज्ञानाचा वापर वाढणार आहे. कृषी क्षेत्रातील दिग्गज यूपीएल, ड्रोन कंपनी सलाम किसान आणि ॲग्री डेटा कंपनी सत्ययुक्त ॲनालिटिक्सच्या उच्च अधिकाऱ्यांनी ‘किसान तक’ या वृत्ताला सांगितले की, सॅटेलाइट डेटा आणि सेन्सरवर आधारित आधुनिक मशीन्सच्या सहाय्याने नवीन वर्ष 2025 मध्ये शेती नवीन रूप घेताना दिसेल.

4 टक्के वाढीसह कृषी क्षेत्र सुधारले

2024 हे वर्ष कृषी उद्योगासाठी महत्त्वाचे वर्ष ठरले आहे आणि जुलै-सप्टेंबर या तिमाहीत या क्षेत्रात 3.5 टक्के वाढ झाली आहे, जी मागील वर्षी याच कालावधीत नोंदवलेल्या 1.7 टक्क्यांच्या दुप्पट आहे. वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत या क्षेत्रात 2.7 टक्के वाढ झाली आहे. गेल्या वर्षी नोंदवलेल्या 2.8 टक्के वाढीपेक्षा हे थोडे कमी आहे. सरासरीपेक्षा चांगला मान्सून आणि चांगला ग्रामीण वापर यामुळे चाललेल्या या तेजीने आर्थिक वाढीला मोठा हातभार लावला आहे. कृषी पद्धतींचे आधुनिकीकरण करण्याच्या उद्देशाने ‘डिजिटल ॲग्रीकल्चर मिशन’ आणि ‘नमो ड्रोन दीदी’ योजना यासारख्या सरकारी उपक्रमांनी महिलांना कृषी क्षेत्रात ड्रोन वापरण्यास प्रोत्साहन देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे

UPL SAS (UPL ltd) चे मुख्य कार्यकारी अधिकारी आशिष डोवाल म्हणाले की UPL ने शेतकरी आणि अन्न व्यवस्था सुधारण्यात मदत केली आहे. UPL ने हवामान बदलाचे परिणाम कमी करण्यासाठी, सामाजिक जबाबदारीचे उपक्रम वाढवण्यासाठी आणि त्यांचे कार्य मजबूत करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण पावले उचलली आहेत. पारंपारिक वनस्पती संरक्षणासाठी उत्पादने आणण्याबरोबरच, जैव उपायांचा समावेश करणे महत्त्वाचे आहे. आम्ही उत्पादन वापर, यांत्रिकीकरण, जोखीम कव्हर सोल्यूशन्स आणि माती आरोग्य उपायांसह कृषी परिसंस्थांमध्ये परिवर्तन करून आणि अधिक किफायतशीर शेती पद्धतींना प्रोत्साहन देऊन हवामान बदलामुळे उद्भवलेल्या आव्हानांना तोंड देत आहोत.

ते म्हणाले की पर्यावरणीय प्रभाव कमी करणे, अन्न सुरक्षा सुनिश्चित करणे, उत्पादन वाढवणे आणि शेतकरी आणि ग्रामीण समुदायांचे कल्याण करणे हे आमचे लक्ष्य आहे. या वर्षी शेतीमध्ये तंत्रज्ञानाचे वाढते महत्त्व अधोरेखित केले आहे आणि नावीन्यपूर्ण शेती पद्धती कशी बदलू शकते आणि भविष्यासाठी त्यांना अधिक परवडणारी बनवू शकते हे दर्शविते.

एआय आणि मशीन लर्निंगचा वापर कृषी क्षेत्रात वाढणार

2025 मध्ये आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI), मशीन लर्निंग (ML), सेन्सर-आधारित IoT, ड्रोन आणि उपग्रह यांसारख्या तंत्रज्ञानाची सुलभता आणि वापर वाढण्याची अपेक्षा आहे. या नवकल्पनांमुळे शेतजमिनीची उत्पादकता वाढवण्याची आणि भारतातील समृद्धी वाढवण्याची अफाट क्षमता आहे. संशोधन आणि विकास, पुरवठा साखळी आणि पायाभूत सुविधांमध्ये सुधारणांसह उत्पादन आणि साठवणूक वाढवण्याची सरकारची वचनबद्धता कृषी क्षेत्रात ‘आत्मनिर्भरता’ साध्य करण्यावर अधिक भर देऊ शकते. याशिवाय, लक्ष्यित प्रशिक्षण आणि जनजागृती कार्यक्रमांद्वारे शेतकऱ्यांनी शाश्वत कृषी पद्धतींचा अवलंब करणे महत्त्वाचे ठरेल अशी अपेक्षा आहे.

ड्रोन तंत्रज्ञान प्रत्येक शेतकऱ्यापर्यंत पोहोचणार

सलाम किसानचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी अक्षय खोब्रागडे म्हणाले की, ड्रोन उद्योग वेगाने वाढत आहे. 2025 पासून पुढील काही वर्षांत प्रत्येक शेतकऱ्याच्या घरापर्यंत ड्रोन पोहोचणार आहेत. ते म्हणाले की 1,00,000 ड्रोन पायलटची मागणी पूर्ण करण्यासाठी, SVERI सह अनेक शैक्षणिक संस्थांसोबत करार करण्यात आले आहेत, जेथे सलाम किसान तरुणांना ड्रोन प्रशिक्षण देत आहे. ते म्हणाले की 2030 पर्यंत भारतात 10 लाख कृषी ड्रोन शेतीमध्ये गुंतले जातील. सध्या, त्याच्या किंमतीबाबत एक समस्या आहे, ती कमी करण्याचा प्रयत्न करण्यासाठी, DAAS आणि भाडे प्रक्रिया अवलंबली जात आहे. ते म्हणाले की कृषी ड्रोनची जागतिक बाजारपेठ 2030 पर्यंत $30 अब्ज वरून $166 अब्ज होईल.

ॲग्रीटेक उद्योगात मोठी तेजी येणार

सत्ययुक्त ॲनालिटिक्सचे संस्थापक आणि सीईओ डॉ. सत कुमार तोमर म्हणाले की, हवामान बदलामुळे शेतकऱ्यांसमोर संसाधनांच्या कमतरतेसारखी आव्हाने वाढली आहेत. यापासून मुक्त होण्यासाठी, सत्ययुक्त ॲनालिटिक्ससह ॲग्रीटेक कंपन्यांनी सॅटेलाइट रिमोट सेन्सिंग आणि एआयचा लाभ घेऊन परिवर्तनकारी उपाय सादर केले आहेत. नवीन वर्ष 2025 मध्ये आपण कृषी क्षेत्रात तंत्रज्ञानाचा आणखी मोठा हस्तक्षेप पाहणार आहोत. सत्ययुक्ताने लहान आणि सीमांत शेतकऱ्यांचे पीक उत्पादन वाढवण्यासाठी आपला आवाका वाढवला आहे. यामुळे सिंचन व्यवस्थापनासाठी रिअल टाइम डेटाद्वारे खर्च कमी करण्यात आणि इनपुट खर्च कमी करण्यात मदत झाली आहे. ते म्हणाले की, ॲग्रीटेक उद्योगाची वाढ जागतिक गुंतवणुकीत 10-15 टक्के वाढ दर्शवते.